శ్రీమతి ద్రౌపది ముర్ము వ్యక్తిగత జీవితం

 స్థితిస్థాపకత మరియు 'ఆత్మగౌరవం' కథ.

 2009లో భువనేశ్వర్‌లో జరిగిన ఒక సభకు హాజరైన తర్వాత ఆమె 25 ఏళ్ల కుమారుడు లక్ష్మణ్ అనూహ్యంగా మరణించడం ఆమెకు మరపురాని క్షణం. అతని మరణం ఆమెను కలచివేసింది. ఒడిశాలోని రాయంగ్‌పూర్‌లోని బ్రహ్మ కుమారి ఆశ్రమ అధిపతి సుప్రియా కుమారి మాట్లాడుతూ, “ఆమె పూర్తిగా చితికిపోయింది. మాట్లాడటానికి కూడా ఆమెలో ప్రాణం లేదు."

బ్రహ్మ కుమారి టెలివిజన్ ప్రోగ్రామ్‌లో జరిగిన చర్చలలో ఒకదానిలో, ద్రౌపది ముర్ము స్వయంగా ఈ సంఘటనను వివరించింది, “2009లో నా జీవితంలోకి సునామీ వచ్చింది. ఇది నాకు పెద్ద కుదుపు. నేను కొన్ని రోజులు ఏమీ వినలేకపోయాను. డిప్రెషన్‌లోకి జారుకున్నాను. లాగ్ కెహ్తే ది యే టు మార్ జేగీ (ప్రజలు నేను బ్రతకలేనని అనుకున్నారు). కానీ, లేదు, నేను జీవించాలనుకున్నాను.

రెండు నెలల తర్వాత, ఆమె బ్రహ్మ కుమారీస్ ఆశ్రమంలో ఉన్న సుప్రియ కుమారిని సందర్శించి, కోర్సు పూర్తి చేసి సహజ రాజ్యోగ్ నేర్చుకున్నారు. ఆమె తన జీవితాన్ని మార్చుకోవడం ద్వారా కోలుకుంది. అప్పటి నుండి, ఆమె ప్రతిరోజూ తెల్లవారుజామున 3.30 గంటలకు లేచి, రాత్రి 9.30 గంటలకు పడుకుంటుంది. ఆమె యోగా మరియు ధ్యానం తప్పకుండా చేస్తుంది మరియు సమయపాలన కూడా చేస్తుంది. జీవితం యొక్క ఆధ్యాత్మిక వంపు ఆమెను బతికించడమే కాకుండా ఆమెను స్థిరపరిచింది.

అయితే ఆమె చిన్న కుమారుడు షిపున్ రోడ్డు ప్రమాదంలో మరణించడంతో ముర్ముకు మళ్లీ విషాదం నెలకొంది. అతని మృతదేహాన్ని ఇంటికి తీసుకువచ్చినప్పుడు, ఆమె మరోసారి పూర్తిగా విరిగిపోయింది.

ఆమె ఇంటి వద్ద ఉన్న స్థానిక పాత్రికేయుడు రాజేష్ శర్మ ఇలా అంటాడు, “ఆమె ఆపుకోలేక ఏడుస్తోంది. కుమారుడి మృతదేహం ముందు ఆమె కుప్పకూలిపోయింది. ఆమె తన చేతులను ఆకాశానికి ఎత్తి, 'దేవా, నా నుండి నీకు ఇంకా ఏమి కావాలి? ఇప్పుడేమి మిగిలింది?’’ అని విపత్తు గుంపులుగా వచ్చింది.

వర్ణించలేని సంఘటనల పరంపరలో, ఆమె తల్లి మరియు ఒక తమ్ముడు ఒక నెలలోనే మరణించారు. మరియు ఒక సంవత్సరం తరువాత, తీవ్ర నిరాశ కారణంగా, ఆమె భర్త శ్యామ్ చరణ్ ముర్ము కూడా మరణించాడు.

ఆ సమయంలో, ద్రౌపది ముర్ము తన గొంతులో నొప్పితో ఒక టీవీ యాంకర్‌తో ఇలా చెప్పింది: “నా రెండవ కొడుకు చనిపోయినప్పుడు, నేను ధ్యానం చేయడం వల్ల మునుపటి కంటే కుదుపు కొంచెం తగ్గింది. నా భర్త నా అంత బలంగా లేడు, కాబట్టి అతను జీవించలేకపోయాడు. తన ఒక్కగానొక్క కూతురు ఇతిశ్రీని పెళ్లి చేసుకుని సాధారణ జీవితం గడపాలని పట్టుబట్టింది. ఐదుగురు కుటుంబ సభ్యుల మరణానంతరం ఆమె ఆధ్యాత్మికత మరియు శాఖాహారం వైపు మళ్లింది. ఆమె జార్ఖండ్ గవర్నర్‌గా ఉన్నప్పుడు (2015-2021), ఆమె వంటగదిని పూర్తిగా శాఖాహారంగా మార్చింది. ఆమె రాష్ట్రపతి అయితే రాష్ట్రపతి భవన్‌లో ప్రభుత్వ నిర్వహణలో అనేక మౌలిక మార్పులు తీసుకొచ్చే అవకాశం ఉంది.

ద్రౌపది ముర్ము పహాద్‌పూర్‌లోని తన కుటుంబానికి చెందిన భూమిని ప్రజా ప్రయోజనాల కోసం విరాళంగా ఇచ్చింది. ఆమె తన భర్త మరియు ఇద్దరు కుమారుల జ్ఞాపకార్థం SLS రెసిడెన్షియల్ పాఠశాలను నడుపుతోంది. ఖచ్చితమైన ప్రదేశంలో, ఆమె వారి జ్ఞాపకార్థం సమాధిలను చేసింది. ఇది హృదయాన్ని కదిలించే దృశ్యం.

అదే సమయంలో గిరిజన బాలికలు మరియు అబ్బాయిలు ఉచిత విద్యను పొందడం మరియు సమాధిల చుట్టూ మంచి పరిసరాలను పొందడం మీరు చూసినప్పుడు, మీరు మరణకరమైన గతం నుండి అందమైన భవిష్యత్తును చెక్కడం చూడవచ్చు.

భారత రాష్ట్రపతి కావడానికి ద్రౌపది ముర్ము విల్లు తీసుకోండి!

సౌజన్యం - షీలా భట్, ది ప్రింట్

 wHY DID YOU PAY MY HOTEL BILL

The ticket collector came in and started checking people's tickets. Suddenly, he looked in my direction and asked, 'What about your ticket?'

'Not you, madam, the girl hiding below your berth. Hey, come out, where is your ticket?' Someone was sitting below my berth. When the collector yelled at her, the girl came out of hiding.

She was thin, dark, scared and looked like she had been crying profusely. She must have been about 13 or 14 years old. She had uncombed hair and was dressed in a torn skirt and blouse. She was trembling and folded both her hands. The collector started forcibly pulling her out from the compartment. Suddenly, I had a strange feeling. I stood up and called out to the collector. 'Sir, I will pay for her ticket,' I said.

Then he looked at me and said, 'Madam, if you give her ten rupees, she will be much happier with that than with the ticket.'

I did not listen to him. I told the collector to give me a ticket to the last destination, Bangalore, so that the girl could get down wherever she wanted.

Slowly, she started talking. She told me that her name was Chitra. She lived in a village near Bidar. Her father was a coolie and she had lost her mother at birth. Her father had remarried and had two sons with her stepmother. But a few months ago, her father died. Her stepmother started beating her often and did not give her food. She did not have anybody to support her so she left home in search of something better.

By this time, the train had reached Bangalore. I said goodbye to Chitra and got down from the train. My driver came and picked up my bags. I felt someone watching me. When I turned back, Chitra was standing there and looking at me with sad eyes. But there was nothing more that I could do. I had paid her ticket out of compassion but I had never thought that she was going to be my responsibility!

I told her to get into my car. My driver looked at the girl curiously. I told him to take us to my friend Ram's place. Ram ran separate shelter homes for boys and girls. We at the Infosys Foundation supported him financially. I thought Chitra could stay there for some time and then we could talk about her future.

Ram suggested that Chitra could go to a high school nearby. I said that I would sponsor her expenses. I left the shelter knowing that Chitra had found a home and a new direction in her life.

I always enquired about Chitra's well-being over the phone. She was studying well and her progress was good.. I offered to sponsor her college studies if she wanted to continue studying. But she said, 'No, Akka. I have talked to my friends and made up my mind. I would do my diploma in computer science so that I can immediately get a job after 3 years.' She wanted to become economically independent as soon as possible.

Chitra obtained her diploma & got a job in a software company as an assistant testing engineer. When she got her first salary, she came to my office with a sari and a box of sweets.

One day, I got a call from Chitra. She was very happy. 'Akka, my company is sending me to USA! I wanted to meet you and take your blessings but you are not here in Bangalore.'

Years passed. Occasionally, I received an e-mail from Chitra. She was doing very well in her career. She was posted across several cities in USA and was enjoying life. I silently prayed that she should always be happy wherever she was.

Years later, I was invited to deliver a lecture in San Francisco for Kannada Koota, an organization where families who speak Kannada meet and organize events. The lecture was in a convention hall of a hotel and I decided to stay at the same hotel. After the lecture, I was planning to leave for the airport. When I checked out of the hotel room and went to the reception counter to pay the bill, the receptionist said, 'Ma'am, you don't need to pay us anything. The lady over there has already settled your bill. She must know you pretty well.' I turned around and found Chitra there.

She was standing with a young white man and wore a beautiful sari. She was looking very pretty with short hair. Her dark eyes were beaming with happiness and pride. As soon as she saw me, she gave me a brilliant smile, hugged me and touched my feet. I was overwhelmed with joy and did not know what to say. I was very happy to see the way things had turned out for Chitra.

But I came back to my original question. 'Chitra, why did you pay my hotel bill? That is not right.' Suddenly sobbing, she hugged me and said, 'Because you paid for my ticket from Bombay to Bangalore!'

(Excerpted from Mrs. Sudha Murty's 'The Day I Stopped Drinking Milk’ ).

Shared From the timeline o

డా౹౹హెడ్గెవార్

ఆయుధాలు లేకుండా ఆంగ్లేయుల నెదిర్చిన చరిత్రలో ఉజ్జ్వల ఘట్టం.రాజద్రోహానికి డా౹౹హెడ్గెవార్ విచారణ

1920 డిసెంబరులో నాగపూరులోజరిగిన కాంగ్రెస్ అఖిల భారతీయ మహాసభల తర్వాత ప్రాంతంలోని ముఖ్యనాయకులలో ఒకరుగా డా. హెడ్గేవార్ పరిగణింపబడసాగారు. 1921లో ప్రాంత కాంగ్రెసు సమావేశంలో విప్లవవీరులను నిందిస్తూ ఒకరు తీర్మానం ప్రవేశ పెట్టినపుడు డాక్టర్జీ దానిని తీవ్రంగా ప్రతిఘటించారు. ఫలితంగా ఆ తీర్మానాన్ని ప్రవేశ పెట్టిన వారు వెనుకకు తీసుకోవలసివచ్చింది. "అనుసరించే పద్ధతులపట్ల భిన్నాభిప్రాయాలు ఉన్నంత మాత్రాన వారి దేశభక్తిని వ్రేలెత్తి చూపటం అపరాధమని డా. హెడ్గేవార్ నమ్ముతారని సమావేశానికి అధ్యక్షత వహించిన ఎం. ఎస్ ఆణే అన్నారు. డా.హెడ్గేవార్ తిలక్ వాదీ కాదు, గాంధీవాదీ కాదు, ఆయన ఏవాది అనేది తేల్చి చెప్పాలనుకుంటే 'స్వాతంత్ర్య వాది'అని చెప్పటమే సమంజసం.

1921 మే నెలలో డా. హెడ్గేవార్ ప్రాంత కాంగ్రెసు కమిటీ సభ్యునిగా ఎన్నికైనారు. ఆ నెలలోనే రాజద్రోహకరమైన ఉపన్యాస మిచ్చిన ఆరోపణతో ఆయనపై కోర్టులో కేసు నడిచింది. కాటోల్, భరత్ వాడలలో ఆయన ఇచ్చిన ఉపన్యాసాలను తమ కేసుకు ఆధారంగా ప్రభుత్వం పేర్కొంది. లోకమాన్య తిలక్ తనకుతాను స్వయంగా వాదించుకున్న కేసు (1908) భారత దేశ సంగ్రామ చరిత్రలో ఒక స్ఫూర్తి దాయకమైన ఘట్టంగా ప్రసిద్ధి గాంచింది. డా. హెడ్గేవార్ పై విచారణ జరిగిన ఈ కేసు కూడా దానితో సమానంగా ప్రేరణదాయకమైనదే.

1921 జూన్ 13న స్మెలీ అనే ఆంగ్లేయుడు న్యాయ మూర్తిగా ఉన్న కోర్టులో విచారణ మొదలై మరునాడు కొనసాగింది. డా.హెడ్గేవార్ తరఫు న్యాయవాదులు అడిగే ప్రశ్నలకు పోలీసు సబినస్పెక్టర్ తత్తరపడ్డాడు. అర్థంలేనిప్రశ్నలు, అసందర్భమైన ప్రశ్నలు అంటూ న్యాయమూర్తి చిరాకుపడ్డాడు. కేసును 20 వ తేదీకి వాయిదా వేశాడు. జూన్ 20 న న్యాయవాది బోబడే తన ప్రశ్నలకు న్యాయమూర్తి అడ్డుపడుతున్నందుకు కోపం తెచ్చుకుని బయటకు వెళ్ళిపోయాడు. ఆపైన డా.హెడ్గేవార్ తన కేసును తానే వాదించుకొనడానికి పూనుకొన్నారు.

న్యాయమూర్తి అయోగ్యుడు, అజ్ఞాని, అపాత్రుడూ అయినందున న్యాయమూర్తిని మార్చవలసిందిగా తాను దాఖలు చేసుకోబోతున్న అర్జీపై చివరి నిర్ణయం జరిగేవరకు కేసు విచారణ కార్యక్రమాన్ని నిలిపి ఉంచాల్సిందిగా న్యాయమూర్తి స్మెలీని కోరారు. ఎటువంటి సాహసమిది? ఏమి తెగింపు? కాగా అవమానకరము, సిగ్గుచేటూ అయిన ఆ స్థితికి స్మెలీ ఉక్కిరిబిక్కిరి అయ్యాడు. జిల్లా సెషన్స్ జడ్జి ఇర్విన్ డా. హెడ్గేవార్ లిఖితపూర్వకంగా ఇచ్చిన అర్జీని త్రోసిపుచ్చుతూ స్మెలీవద్దనే విచారణజరగాలని నిర్ధారించాడు.(జూన్27)

రకరకాల నాటకీయ పరిణామాలవంటి విచారణ తర్వాత న్యాయమూర్తి సూచనపై జులై 13న డా. హెడ్గేవార్ తన లిఖితపూర్వక వాఙ్మూలాన్ని ఇచ్చారు. "ఒక భారతీయుడు చేసిన కార్యం గురించి ఒక పరాయి ప్రభుత్వం నిర్ణేతగా కూర్చోవటం నాకు, ఎంతో గొప్పదైన నా దేశానికి అవమానకరమని నేను భావిస్తున్నాను. నేడు హిందూ దేశంలో న్యాయ సమ్మతమైన ప్రభుత్వమేదీ లేదని నా విశ్వాసం... నేడిక్కడ ఉన్నది పశుబలంతో మానెత్తిన రుద్దబడు తున్న భయము, ప్రమాదములతోకూడిన సామ్రాజ్యం మాత్రమే.... హిందూస్థానం హిందువులది అనే భావాన్ని నాప్రజల హృదయాలపై ముద్రించ డానికి నేను ప్రయత్నించాను. ఒక భారతీయుడు రాజద్రోహం చేయనిదే ఈ భావాలు నిర్మించలేని స్థితి ఏర్పడినదంటే, భారతీయులకు, యూరోపు ప్రజలకూ మధ్య శత్రుత్వం రెచ్చగొట్టనిదే సత్యాన్ని స్పష్టంగా ప్రకటించలేని స్థితి దాపురించినదంటే, తమను భారతీయ ప్రభుత్వంగా చెప్పుకొనే యూరోపి యనులు ఇప్పుడు తిరిగివెళ్లిపోవలసిన సమయం ఆసన్నమైందని గుర్తించాలి.... నేను మాట్లాడిన ప్రతి ఒక్క శబ్దానికీ బాధ్యతవహించడానికి నేను సహర్షంగా సిద్ధమై యున్నాను....అవన్నీ న్యాయోచితమైనవేనని వక్కాణిస్తున్నాను" (సంక్షిప్తం చేయబడినది)

ఆగస్టు 5న విచారణ కొనసాగుతున్న సమయంలో- ఆరోపణలకు జవాబు చెప్పడానికి అవకాశం లభించి నప్పుడు ఇలా ఉపన్యసించారు.- "హిందూస్థానం హిందూస్థానీయులదే - కాబట్టి మనకు స్వరాజ్యం కావాలి." అన్నది సాధారణంగా నా ఉపన్యాసాలలో ఉండే విషయం. అయితే ఇంతమాత్రమే చెప్తే సరిపోదు. స్వరాజ్యం ఎలా సంపాదించుకోవాలి, స్వరాజ్యాన్ని సాధించుకొన్నతర్వాత మనం ఎలా మెలగాలి? - ఈవిషయంకూడా ప్రజలకు అవగతం చేయాలి. అది జరగకపోతే యథారాజా తథాప్రజా అన్న సామెత ననుసరించి ప్రజలు ఆంగ్లేయులను అనుకరించ మొదలుపెట్టుతారు. ఇటీవల ప్రపంచ యుద్ధసందర్భంలో- ఆంగ్లేయులు తమ రాజ్యంతో సంతృప్తి చెందరని, ఇతరుల దేశాలను ఆక్రమించు కొని, వాటిని తమ అధీనంలోకి తెచ్చుకొంటారనీ, వాటిపైన తమ పాలనను రుద్దుతారనీ, కాగా తమ స్వాతంత్ర్యం ప్రమాదంలో పడినప్పుడు వారే ఆయుధాలు పట్టుకుని రక్తపుటేరులు ప్రవహింప జేయడానికి సందేహించరనీ ప్రజలందరికీ అర్థమైంది. కాబట్టి ఆంగ్లేయుల సైతాన్ నాగరికతను అనుసరించ వద్దు అని మేము మా ప్రజలకుచెప్పవలసిన అవసరం ఏర్పడింది.

"ఒకజాతి ప్రజలకు మరోజాతి ప్రజలపై ప్రభుత్వం చలాయించే అధికారం లేనపుడు - అది సహజసిద్ధ మైన నియమాలకు వ్యతిరేకమైనపుడు - ఆంగ్లేయు లకు హిందూస్థానీలను తమ కాళ్లక్రింద త్రోక్కిపడ వేస్తూ పాలన సాగించే అధికారం ఎవరిచ్చారు? ఇది నీతిని, ధర్మాన్ని హత్య చేయటం కాదా? ఇంగ్లాండును పారతంత్ర్యంలోకి నెట్టి, వారిమీద రాజ్యంచేయాలనే కోరిక మనకు ఏనాడూ లేదు.అయితే, బ్రిటన్ ప్రజానీకం బ్రిటన్ ను ఎలా పరిపాలించుకొంటున్నారో, జర్మనీ ప్రజానీకం జర్మనీని ఎలా పరిపాలించుకొంటున్నారో, మనంకూడా అదే విధంగా మనదేశంమీద మన జాతీయుల పాలనే ఉండాలని కోరుకొంటున్నాం. మనకు సంపూర్ణ స్వాతంత్ర్యం కావలసిందే. ఈ విషయంలో ఏలాంటి రాజీ సాధ్యంకాదు...."(సంక్షిప్తీకరింపబడినది)

తీర్పు చెప్పే తేదీగా ఆగస్టు19 ని నిర్ణయించారు. "ఏ ఉపన్యాసాన్నిగురించి విచారణ జరుపుతున్నామో, దానికంటే మించి రాజద్రోహకరంగా ఉంది ఈ ప్రకటన." అంటూ వాఙ్మూలాన్ని గురించి ప్రస్తావిస్తూ - ఒక సంవత్సరం వరకు ఉపన్యాసాలు చెప్పనని హామీ యిస్తూ, దానికి జమానతుగా ఒక్కొక్కటి వెయ్యేసి రూపాయలకు ఇరువురినుండి హామీపత్రాలను దాఖలుచేయాలని, మరో వేయి రూపాయలకు ముద్దాయికూడా వ్యక్తిగత హామీపత్రం ఇవ్వాలనీ న్యాయమూర్తి స్మెలీ ఆదేశించాడు.

"నేను దోషిని కాదు, నేను నిర్దోషినని నా అంతరాత్మ ఘోషిస్తూఉంది. ప్రభుత్వం ఈ విధమైన దమనకాండ ద్వారా ఇప్పటికే ప్రజ్వరిల్లుతున్న అగ్నిలో ఆజ్యం పోస్తున్నది. ఈ విదేశీ ప్రభుత్వం ప్రాయశ్చిత్తం చేసుకో వలసిన రోజు త్వరలోనే వస్తుందని నా విశ్వాసం. జమానతు,.హామీపత్రాలు ఇవ్వటం నాకు అంగీకారం కాదు." అంటూ డా.హెడ్గేవార్ ప్రభుత్వనిర్ణయాన్ని సవాలుచేశారు. ఒక ఏడాదిపాటు కఠిన కారాగార వాసశిక్ష విధిస్తూ న్యాయమూర్తి తీర్పు ప్రకటించాడు.

జైలుకు వెళ్లేముందు న్యాయస్థానం వెలుపల గుమిగూడిన పురప్రముఖులు, బంధుమిత్రులను ఉద్దేశించి డా. హెడ్గేవార్ ఇలా చెప్పారు - "రాజద్రోహ నేరాన్ని ఆరోపించిన కేసులో రక్షించుకొనడానికి వాదించినవాడు దేశద్రోహి అనే అభిప్రాయం నేడు చాలామందిలో ఉంది. ఆత్మరక్షణ చేసుకొనకుండా నల్లిలా నలిపివేయబడటం సమంజసమని నేను అనుకోను. ప్రభుత్వం యొక్క నీచబుద్ధిని మనం తప్పక బహిర్గతం చేయాలి. ఆత్మరక్షణకు యత్నించక పోవటం ఆత్మఘాతకమవుతుంది. మాతృభూమి రక్షణలో జైలుకు వెళ్లటంమాత్రమే కాదు, ద్వీపాంతర వాస శిక్షలకు, ఉరికంబాలకు వ్రేలాడదీయబడడానికి కూడా సంసిద్ధులం కావాలి. అయితే జైలుయాత్ర అంటే స్వర్గప్రాప్తిఅని గాని, అదే స్వాతంత్ర్య ప్రాప్తి అనిగానీ భ్రమలలో విహరించవద్దు. నేను ఏడాదిలో తిరిగి వస్తాను....హిందూదేశానికి పూర్ణ స్వాతంత్ర్యం సాధించే ఉద్యమం ప్రారంభమవుతుందని నా విశ్వాసం. హిందూదేశాన్ని ఇంకా బానిసతనంలోనే త్రొక్కిపట్టి ఉంచటం కుదరదు."

1921అక్టోబరు 19 తో ఆరంభించి నాగపూర్ లోని అజినీ జైలులో ఉండిన డా.హెడ్గేవార్ 1922 జులై 11న విడుదల పొందారు. ఆరోజు వేల సంఖ్యలో ప్రజలు అజినీ జైలుముందర కుండపోత వర్షంలో నిలబడి యున్నారు. ఆ మరునాడు చిట్నీస్ పార్కు లో స్వాగతసభ ఏర్పాటైంది. వర్షంకారణంగా చివరి నిమిషంలో వెంకటేశ్ థియేటర్ కి మార్పుచేశారు. హకీంఅజ్మల్ ఖాన్, మోతీలాల్ నెహ్రూ, సి. రాజ గోపాలాచారి, విఠల్ భాయి పటేల్, డా. అన్సారీ వంటి ప్రముఖ కాంగ్రెసు నాయకులు ఆరోజు నాగపూర్ లో ఉన్నారు. ఆ సభలో పాల్గొన్నారు. థియేటర్ క్రిక్కిరిసిపోగా, అంతకు మించిన సంఖ్యలో బయట, ఆకాశమే పందిరిగా నిలబడి ఉపన్యాసాలను విన్నారు.

1930లో ఫిబ్రవరిలో తీసుకున్న నిర్ణయాన్ని అనుసరించి ఏప్రియల్ 6న దాండీలో సత్యాగ్రహం చేయాలని గాంధీజీ నిర్ణయించుకున్నారు. ఉప్పుసత్యాగ్రహంగా అది ప్రసిద్ధమైంది. సముద్రం అందుబాటులో లేని మధ్యప్రాంతాల కాంగ్రెసు ఈ ఉద్యమాన్ని అటవీచట్టాల ఉల్లంఘనగా జరుపు కోడానికి కాంగ్రెసు నుండి అనుమతి కోరింది. అప్పటికి డా.హెడ్గేవార్ రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక సంఘాన్ని స్థాపించి సర్ సంఘచాలక్ బాధ్యతలో ఉన్నారు. ఆయన ఆ బాధ్యతను డా. ఎల్. వి. పరాంజపే కి అప్పగించి, జులై 21న యవత్మాల్ కి 4 కి.మీ. దూరంలో ఉన్న అడవిలో గడ్డికోయటంద్వారా సత్యాగ్రహం చేసి అరెస్టు అయ్యారు. ఆ సందర్భంలో న్యాయమూర్తి భరూచా డా.హెడ్గేవార్ కి 9 నెలల కారాగారవాసశిక్ష విధించారు.

ఈ దళంలో డా.హెడ్గేవార్ తోపాటు శ్రీయుతులు అప్పాజీ జోషీ(వర్ధా),బాబాసాహబ్ డబళే (మహారాష్ట్ర పత్రికా సంపాదకుడు), దాదారావ్ పరమార్థ్, విఠలరావ్ దేవ్,.భయ్యాజీ కుంబల్వార్ తదితరులున్నారు. వివిధ కేంద్రాలలో సత్యాగ్రహాలు చేసివచ్చిన 125 మంది అకోలా జైలులో ఉన్నారు. విడుదల అయ్యేంతవరకు వారందరికీ శారీరకంగా, మానసికంగా శిక్షణ లభించేవిధంగా అక్కడ కార్యక్రమాలు నిర్వహించుకున్నారు. 1931 ఫిబ్రవరి 14న డా.హెడ్గేవార్ విడుదలపొంది 17 న నాగపూర్ చేరుకున్నారు. దారిలో అకోలా, వర్ధాలలో , ఇంకా అనేకచోట్ల వారికి స్వాగత సత్కార సభలు జరిగాయి.

ఇలా రెండుసార్లు జైలుయాత్ర చేసిన డా.హెడ్గేవార్ స్వరాజ్య సాధనోద్యమంలో భాగంగా 1924 జనవరిలో ప్రారంభించి 1925 జనవరివరకు 'స్వాతంత్ర్య' అనే పత్రికనుకూడా నడిపారు. ఈ పత్రిక తొలిరోజులలో దినపత్రికగా 1200 ప్రతులు అమ్మేది. కొన్నాళ్ల తర్వాత వారానికి రెండురోజులు ప్రకటించే పత్రికగా, ఆపై వారపత్రికగా మార్పుచేశారు. ఆ పత్రికకు ప్రసిద్ధిలభించడానికీ,చివరికి మూతబడ డానికీ ఆయనే కారకుడు అని చెప్పాలి. ఆయనలోని భావపుంజాలను నలువైపులా చేరవేసిన విమానం ఆ పత్రిక. కాబట్టి ప్రసిద్ధి లభించింది. రాజీపడే స్వభావం లేని కారణాన ఆర్థిమైన ప్రాపు లభించక చివరకు మూసివేయ వలసివచ్చింది.

పత్రికను మూసివేసిన 8-9 నెలల వ్యవధి.లోనే ఆయన రాష్ట్రీయ స్వయం సేవక సంఘాన్ని స్థాపించి తన శక్తియుక్తుల నన్నింటినీ కేంద్రీకరించటం అందరికీ తెలిసిన విషయమే.

(డా౹౹రాకేశ్ సిన్హా రచించిన డా౹౹కేశవ బలిరాం హెడ్గేవార్ గ్రంథం - పబ్లికేషన్స్ డివిజన్ ప్రచురణ- నుండి)

స్వచ్ఛంద పేదరికం

 అనగనగా ఓ కార్పొరేట్ ఎగ్జిక్యూటివ్ నవలా రచయితయ్యాడు, అమ్మ పోయిన బాధలో యోగిగా మారాడు, అకస్మాత్తుగా సన్యాసం వీడి పారిశ్రామికవేత్తగా అవతరించాడు. ఓ స్టార్టప్ ని ప్రారంభించిన పద్దెనిమిదినెలల్లోనే దానికి 2240 కోట్ల రూపాయల విలువ కల్పించి... అనూహ్యంగా అమ్మేశాడు! అదికూడా జూమ్ మీటింగ్ లోనే, కొనేవారిని ముఖాముఖి కలవకుండా. ప్రస్తుతం అతని వయస్సు 42. చిన్న వయసులోనే ఇన్ని అవతారాలెత్తిన ఆ యువ యోగి-కమ్ -పారిశ్రామికవేత్త కరణ్ బజాజ్ ! చిత్రమైన అతని కెరీర్ ప్రయాణమే భారతీయ స్టార్టప్ రంగంలో గత ఏడాది హాట్ టాపిక్ . ఆ ప్రస్థానం గురించి కరణ్ మాటల్లోనే.

న్యూయార్క్ నగరంలో అదో పెద్ద రెస్టరంట్ . అక్కడ మా ఫ్రెండ్ బర్త్ డే పార్టీ జరుగుతోంది. ఆ రాత్రి కడుపునిండా తిన్నాను... పీకల్దాకా తాగాను. ఫ్రెండ్స్ తో ఉబుసుపోక కబుర్లేవో చెప్పడానికి ప్రయత్నిస్తున్నాను. ఎంత చేస్తున్నా నా మనసులో బాధ తగ్గడంలేదు. పొగిలి పొగిలి వస్తున్న దుఃఖం ఆగట్లేదు. అప్పటికి అమ్మ చనిపోయి ఆరునెలలవుతోంది. క్యాన్సర్ తో బాధపడుతూ... మృత్యువుతో నిస్సహాయంగా పోరాడుతూ... నా కళ్లెదుటే చనిపోయింది. అమ్మ కోసం నెలన్నరపాటు సెలవుపైన ఇండియా వచ్చిన నేను ఆ బాధలన్నీ అతిదగ్గరగా చూశాను. మృత్యువు తనని నా నుంచి ఇలా దూరం చేయడం తట్టుకోలేకపోయాను. అప్పటిదాకా నేను చాలా పరిణతి ఉన్నవాడిననీ, తార్కిక బుద్ధి ఉన్నవాడిననీ... అనుకుంటూ ఉండేవాణ్ణి. కానీ అమ్మ మరణం నన్ను చిన్నపిల్లాడిలా... బేలగా మార్చింది. ఆ దుఃఖం ఓ వైపున ఉంటే మరో వైపు నాలో ఎన్నో ప్రశ్నలు. ‘అసలేమిటీ జీవితం... పుట్టుకేమిటీ? చావడమేంటీ? పెళ్ళీ పిల్లలూ సంసారం... వీటి గమ్యమేంటీ!’ ఇలా ఎన్నో తాత్విక ప్రశ్నలు ఉక్కిరిబిక్కిరి చేసేవి. ఈ బాధలూ, ప్రశ్నల నుంచి బయటపడదామనే ఆ రోజు పార్టీకి వచ్చాను. ఇక్కడ వేదన పెరుగుతోందే కానీ తగ్గలేదు. నా ఫ్రెండ్ కెరీతో ఇవన్నీ చెప్పుకుని ఏడ్చేశాను. తను ఓ ఐడియా చెప్పింది. ‘ఓ పని చేద్దాం కరణ్ ... ఆధ్యాత్మిక యాత్ర చేద్దాం. అవి మన బాధని ఎంత వరకు తగ్గిస్తాయో చూద్దాం... తగ్గేంత వరకూ తిరుగుతూనే ఉందాం!’ అంది. నాకూ ప్రయాణాలంటే ఇష్టమే కాబట్టి ఆ తర్వాతి వారమే అమెరికా నుంచి బయటపడ్డాం. మమ్మల్ని బాహ్యప్రపంచంతో బంధించే సెల్ ఫోన్ , నెట్ , బ్యాంక్ బ్యాలెన్స్ అన్నీ వదిలేసి ప్రయాణం కట్టాం. అప్పటిదాకా... ఓ సగటు భారతీయుడు అమెరికాలో కోరుకునే విలాసాలన్నీ అనుభవిస్తూ వచ్చినవాణ్ణి నేను. అమెరికాలోని క్రాఫ్ట్ ఫుడ్స్ అనే సంస్థలో సీనియర్ ఎగ్జిక్యూటివ్ ని. న్యూయార్క్ లోని సెంట్రల్ పార్కులోని ఓ పెద్ద లగ్జరీ ఫ్లాట్ లో నివాసం. అన్నింటినీ వద్దనుకుని కేవలం ఓ జతబట్టలు సర్దుకుని నేనూ కెరీ బయలుదేరాం. స్కాట్లాండ్ లోని బౌద్ధ కేంద్రానికి ఫ్లైట్ లో వెళ్లాం కానీ... ఆ తర్వాత మేం చేసిన ప్రతి ప్రయాణం రోడ్డుపైనే. ఇంచుమించు కాలినడకనే... అదీ ఇండియాదాకా! ఆ యాత్ర నన్ను యోగిని చేసింది. ఆ స్థితి నుంచి పారిశ్రామికవేత్తగా ఎందుకయ్యానో వివరించే ముందు... నా గురించి ఇంకాస్త చెప్పాలి మీకు...

బెస్ట్ సీఈఓగా గుర్తింపొచ్చినా..

మా నాన్న ఆర్మీ ఆఫీసర్ . ఆయనకి ఎన్నో బదిలీల తర్వాత మేం హిమాచల్ ప్రదేశ్ లోని సిమ్లాలో స్థిరపడ్డాం. అక్కడి ఆర్మీ స్కూల్ లో చదువుకున్నాను. ఎంత బాగా చదువుతూ ఉన్నా సరే, నా మనసంతా ఎదురుగా ఉన్న హిమాలయాలపైనే ఉండేది... వాటిని ఎప్పుడు అధిరోహించాలా అని మనసు ఉవ్విళ్లూరేది. ప్లస్ టూ తర్వాత బిట్స్ పిలానీలో మెకానికల్ ఇంజినీరింగ్ లో చేరాను. ఆ తర్వాత మేనేజ్ మెంట్ పైన ఆసక్తి పుట్టి బెంగళూరు ఐఐఎంలో సీటు సాధించాను. అక్కడ ఎంబీఏ ముగించగానే ప్రాక్టర్ అండ్ గాంబుల్ (పీ అండ్ జీ) సంస్థలో మార్కెటింగ్ అసిస్టెంట్ గా ఉద్యోగం వచ్చింది. నాలుగేళ్లలోనే ఆ సంస్థ తయారుచేస్తున్న ఏరియల్ వాషింగ్ పౌడర్ కి బ్రాండ్ మేనేజర్ గా అమెరికాకి వచ్చాను. ఏరియల్ తో నేను సాధించిన విజయానికి గుర్తుగా అమెరికాకి చెందిన యాడ్ -ఏజ్ సంస్థ 2007లో ‘టాప్ మార్కెటీర్ 40 అండర్ 40’ జాబితాలో నన్ను చేర్చింది. కానీ ఆ విజయాన్ని ఎక్కువ కాలం ఆస్వాదించలేకపోయాను. టీనేజీ నుంచి నాలో ఏదో మూల ఉన్న ‘రచయితని కావాలనే కల’ నన్ను వెంటాడింది.

రచయితని కావాలంటే కొద్దిగానైనా ప్రపంచాన్ని చూడాలి కదా అనిపించింది! దాంతో ఆరునెలలు సెలవుపైన మొదట దక్షిణ అమెరికా దేశాలైన పెరూ, చిలీ, అమెజాన్ ప్రాంతాలనీ, తూర్పు యూరప్ దేశాలనీ, మంగోలియానీ చూశాను. ఈ ప్రయాణంలో నేను చూసిన అసాధారణ వ్యక్తులకే నా ఊహల్నీ జోడించి ‘కీప్ ఆఫ్ ది గ్రాస్ ’ అనే నవల రాశాను. ‘నేనూ రచయితనైపోయానోచ్ ...’ అంటూ ఆనందంతో అమెరికా వస్తే అక్కడ ఆర్థిక సంక్షోభం విలయ తాండవం చేస్తోంది! దాంతో నా ఉద్యోగం పోయింది. అప్పటికి నా వయసు ముప్పై ఏళ్లు. నాతోటివాళ్లంతా పెళ్లై కార్లూ, ఆస్తులని కొనుక్కుంటూ ఉంటే నేను మాత్రం ఉన్న డబ్బంతా పర్యటనలోనే ఖర్చుచేసేసి... అమెరికాలోని మా అక్కవాళ్లింట్లో తలదాచుకున్నాను. దాంతో కుటుంబం, బంధువులే కాదు స్నేహితులు కూడా నన్ను ఎగతాళి చేయడం మొదలుపెట్టారు. ఆ హేళనల మధ్య నాకు ధైర్యం నూరిపోసింది అమ్మే. తనిచ్చిన ధైర్యంతో ఉద్యోగాలకి ప్రయత్నిస్తూ బోస్టన్ కన్సల్టన్సీ గ్రూప్ (బీసీజీ)లో చేరాను. అందులో మళ్లీ నన్ను నేను నిరూపించుకున్నాను. ఈలోపు 2010లో నా మొదటి ఇంగ్లిష్ నవల ఇండియాలో అచ్చయి సూపర్ హిట్టయింది! అప్పట్లో పేరున్న రచయితల పుస్తకాలే ఐదువేల కాపీలు పోవడం గగనమైతే... నా మొదటి పుస్తకం ఏడాదిలోనే 70 వేల కాపీలు అమ్ముడుపోయి రికార్డు సృష్టించింది. అది నా జీవితాన్ని మార్చింది. ఈలోపు నా మొదటి పుస్తకం ముద్రించిన సంస్థవాళ్లు రెండో నవల రాయమన్నారు. రాద్దామని కూర్చుంటే... ఏ కొత్త ఆలోచనలూ రాలేదు. మొదటి నవలతోనే నా సరుకంతా అయిపోయిందనిపించింది. దాంతో, నవల రాయడం కోసమే బ్యాగ్ సర్దుకుని ప్రయాణాలు మొదలుపెట్టాను. ఈసారి కిలిమంజారో పర్వతాన్ని అధిరోహించి ఆ అనుభవంతో మరో పర్యటక నవల ‘జానీ గాన్ డౌన్ ’ రాశాను. అది లక్ష కాపీలు దాటింది. దాన్ని సినిమాగా తీయడానికి బాలీవుడ్ నిర్మాతలు కాపీ రైట్స్ తీసుకున్నారు! ఆ తర్వాత క్రాఫ్ట్ ఫుడ్స్ సంస్థలో సీనియర్ ఎగ్జిక్యూటివ్ గా మారాను. ఈ విజయాలన్నీ ఆనందిస్తుండగానే అమ్మ మరణం... ఓ సునామీలా నన్ను ముంచెత్తింది. ఆ ఊపిరాడని పరిస్థితిలోనే ఆధ్యాత్మిక ప్రయాణం మొదలుపెట్టాను.అదే ధర్మం అని తెలిసింది.

కెరీతో నా ప్రయాణంలో కొన్ని దేశాల్లో ప్లాట్ ఫామ్ పైన పడుకున్నాం. కొన్నిసార్లైతే ఆగకుండా 50 కిలోమీటర్లూ ప్రయాణించాం. అలా ఇండియా వచ్చి మదురైలోని శివానంద ఆశ్రమంలో చేరాం. రెండు నెలలపాటు అతికఠినమైన శిక్షణ ఇచ్చారక్కడ. ఉదయం ఐదున్నరకే లేచి మంచుగడ్డని తలపించే చన్నీళ్లలో స్నానం చేయడం, కటిక నేలమీద పడుకోవడం, రోజూ యోగా, ధ్యానం మా జీవిత దృక్పథాన్నే మార్చింది. ఆ తర్వాత రుషికేష్ లోని శివానంద ఆశ్రమానికి వెళ్లాం. అక్కడే నేను సన్యాసిగా మారాను. ఏడాది తర్వాతే నాలో చైతన్యం మొదలైంది. మన భారతీయ చింతన ప్రకారం... ప్రతి జీవికీ తాను మాత్రమే నెరవేర్చగల కర్తవ్యం ఒకటి ఉంటుంది. దాన్ని స్వధర్మం అంటారు. నేను ఓ యోగిగా హిమాలయాల్లో ఉండగలిగినా... నా స్వధర్మం పెద్ద సంస్థల్ని సృష్టించడమేనని అర్థమైంది. దాంతో సన్యాసానికి స్వస్తి పలికాను. అమెరికా వచ్చి కెరీని పెళ్ళి చేసుకున్నాను. ఆధ్యాత్మిక జీవనం మనస్సునీ, శరీరాన్నీ శక్తిమంతం చేయడమే కాదు... ప్రాపంచిక వ్యవహారాల్ని తామరాకుమీద నీటిబొట్టులా చూసేలా చేసింది. కోపతాపాలకి దూరం చేసింది. కాకపోతే, ఇంత పరిణతి తర్వాతా ఓటమి నాకు ఎదురవుతూనే వచ్చింది...

వరుస అపజయాలు.

భారతదేశంలో యోగిగా నా ఆధ్యాత్మిక అనుభవాలతో ‘ది సీకర్ ’ అనే నవల రాశాను. దాదాపు 62 పుస్తక ప్రచురణ సంస్థలు దాన్ని తిప్పికొట్టాయి! చివరికి పెంగ్విన్ సంస్థవాళ్లు అచ్చేసినా... ఆశించినంతగా అమ్ముడు పోలేదు. ఆ తర్వాత ఓ స్టార్టప్ లో పెట్టుబడులు పెడితే అందులోనూ నష్టం వచ్చింది. ఆ తర్వాత డిస్కవరీ ఛానెల్ ఇండియా సంస్థకి వైస్ ప్రెసిడెంట్ ని అయ్యాను. ఆ సంస్థ కోసం కొత్తగా హిందీ ఎంటర్ టైన్ మెంట్ ఛానెల్ మొదలుపెట్టాను. మరెన్నో చేయాలనుకున్నాను కానీ సాధ్యం కాలేదు. నా ఉద్యోగం కాస్తా నెలకోసారి వెళ్లి ప్రధానమంత్రినీ, మంత్రుల్నీ కలవడంతోనే సరిపోయేది. అది నాకు సరిపడక రాజీనామా చేశాను. అంత మంచి హోదాకి రాజీనామా చేశానని తెలిసి నా భార్యవైపు వాళ్లు నన్ను పిచ్చోడిలా చూడటం మొదలుపెట్టారు. ఇద్దరు పిల్లల తండ్రిగా నేను ఇలాంటి నిర్ణయాలు తీసుకోవడాన్ని ఏ అత్తామామలు భరిస్తారు చెప్పండి! కానీ ఒకప్పుడు మా అమ్మ చేస్తున్నట్టు ఇప్పుడు మా ఆవిడ నన్ను వెనకేసుకొచ్చింది. ‘అతనో క్రియేటర్ ... తను ఇలాగే ఉండగలడు!’ అని తనవాళ్లతో వాదించింది. తనకి నాపై ఉన్న ఆ నమ్మకమే నా ‘వైట్ హ్యాట్ జూనియర్ ’ సంస్థకి పునాది!

శిక్షకులందరూ మహిళలే.

పిల్లలకి కంప్యూటర్ కోడింగ్ ని ఓ ఆటలా నేర్పించే సంస్థ నాది. ఆన్ లైన్ లో ఇలాంటి శిక్షణ ప్రపంచంలో ఎవ్వరూ ఇవ్వడం లేదని తెలిసి దీన్ని మొదలుపెట్టాను. కేవలం మహిళల్ని మాత్రమే టీచర్లుగా తీసుకున్నాను. ఇందుకూ... మా అమ్మ జీవితమే కారణం. అమ్మ అప్పట్లోనే పీజీ చేసినా నాన్న బదిలీల కారణంగా తనకంటూ కెరీర్ లేకుండా పోయింది. తనలోని ఆ బాధని నేను చిన్నప్పటి నుంచీ చూస్తూ వచ్చాను. అందుకే, నేను కోడింగ్ కోచ్ లుగా మహిళలు మాత్రమే ఉండాలనుకున్నాను! ఏ కాస్త ఆర్థిక స్వాతంత్య్రం ఇచ్చినా వాళ్లు అద్భుతాలు చేస్తారనే నమ్మకం నాలో బలంగా ఉండేది. మావాళ్లు దాన్ని నిజం చేశారు!

ఆ అద్భుతాలు ఇవి.

కేవలం పదిమంది ఉద్యోగులతో నా సంస్థని 2018 అక్టోబర్ లో ప్రారంభించాను. మొదటి ఏడునెలలు పెద్దగా లేదుకానీ ఆ తర్వాత పిల్లలూ, తల్లిదండ్రుల నుంచి మేం ఆశించిన స్పందన మొదలైంది. దాంతో టీచర్ల సంఖ్యని నాలుగు వందలకి పెంచాం. అక్కడి నుంచి మరో నాలుగు నెలల్లో నాలుగువేలకి చేర్చాం. అమెరికాలోనూ ఈ సేవలు అందించడం ప్రారంభించాం. రెవెన్యూ పది కోట్ల నుంచి వందకోట్ల మైలురాయిని అందుకుంది. రోజువారి క్లాసుల సంఖ్య పాతికవేలకి చేరింది. దాంతో బైజూస్ మా సంస్థని కొంటామంటూ ముందుకొచ్చింది. సుమారు రూ.2,240 కోట్లు... నగదుగా ఇస్తానంది! కేవలం ఏడాదిన్నర వయసే ఉన్న సంస్థకి ఇంత డిమాండు రావడం ఓ రికార్డు. నాకూ బైజూస్ ద్వారా నా ఆలోచనలు మరింత ఎక్కువమందికి చేరడం మంచిది అనిపించింది. అందుకే ఓకే చెప్పాను. సంస్థని అమ్మినా సీఈఓగా నిర్వహణ బాధ్యతలన్నీ నేనే చూస్తున్నాను. మా టీచర్ల సంఖ్యని లక్షమందికి చేర్చడం, దీన్ని ప్రపంచవ్యాప్తంగా తీసుకెళ్లడం ప్రస్తుతం నా లక్ష్యాలు. ఇవి పూర్తయ్యాక ఎప్పట్లాగే మరో సరికొత్త రంగంవైపు వెళ్లాలనుంది..!

మా ఆవిడ కెరీ చాలా గ్రేట్.

మా ఆవిడ కెరీ, నేనూ, మా ఇద్దరు పాపలు నీలా, రూమీ అందరం ముంబయిలోనే ఉంటున్నాం. మా ఆవిడ పిల్లల పోషకాహార నిపుణురాలు. తను లేకపోతే నా విజయాలే లేవని చెప్పడం అరిగిపోయిన రికార్డ్ లోని వాక్యంగా అనిపించొచ్చుకానీ... అది వందకు వెయ్యిశాతం నిజం. తనకే నా మీద నమ్మకం లేకుంటే ఇన్ని అపజయాల తర్వాత నిలదొక్కుకునేవాణ్ణి కాదు. బైజూస్ డీల్ తో సంస్థ ప్రొమోటర్ గా వెయ్యి కోట్లు వచ్చినా... ఒకప్పటి మా సన్యాస జీవితమే అలవాటై మేం సొంత ఆస్తులేవీ కొనలేదు. మాకు సొంతిల్లూ, కారూ లేవు. ఇప్పటికీ వీలున్నంత తక్కువ ఖర్చుతోనే నెట్టుకువస్తున్నాం. మా పిల్లలకీ ఈ ‘స్వచ్చంద పేదరికాన్ని’ నేర్పిస్తున్నాం!